Wednesday, August 25, 2010

Câu Chuyện Thời Sự
Qua Cơn Mê

Abraham Lincoln có nói rằng: "Cái cách tốt nhất để hủy diệt một kẻ thù là là biến họ thành một người bạn." (The best way to destroy an enemy is to make him a friend). Nói thì dễ chứ thực hành không có dễ, và xem ra không phải ai cũng làm được đâu. Không có kẻ thù, chúng ta không phải lo ngại đề phòng, và sẽ sống thoải mái an-lạc hơn và thọ hơn.
Nhà viết truyện phim Hoa Kỳ Ben Hecht nói: "Điều hòa chừng mực, chứ không phải là thỏa mãn các ước muốn chính là hòa bình, an-lạc." (In moderating, not satisfying desires, lies peace)
Kẻ thù là người hay vật hay bất cứ cái gì làm chúng ta buồn phiền, tổn thương, hay làm hại ta hoặc lấy đi cái mạng sống của ta. Thường thì khi nghe đến kẻ thù, khuynh-hướng thông thường của con người là hình dung ngay ra một người trông dữ tợn, đến từ bên ngoài. Trên thực tế, kẻ thù có nhiều hình thức khác nhau và không nhất thiết là một đối tượng xa xôi ngoại lai nào đó, mà là một kẻ rất thân với ta, rất gần với ta, có khi gần đến độ nó và ta tuy hai nhưng mà là một, và nó vô hình vô tướng khiến ta không nhận ra.


Nhà Phật có nói đến nó thường xuyên, bốn kẻ thù mà ta thường gặp là tham, sân, si và mạn. Tham lam, giận dữ, mờ mịt và cái "ta" của con người hàng ngày tiếp tục làm khổ người khác và chính bản thân mà họ không hay.
Nhật báo địa phương Daily Breeze trong vùng tôi cư ngụ vừa đăng tải một bản tin nói về hai người đàn ông hàng xóm thuộc thành phố lân cận Torrance vừa bị chết vì đạn. Nguyên nhân tử thương không phải là khẩu súng mà đích thị là bốn kẻ thù vừa kể ở trên. Hai ông này cùng ở trong một chung cư. Một ông Mỹ 39 tuổi ở tầng dưới, một ông Mỹ gốc La Tinh 46 tuổi ở tầng trên. Ông Mễ phía trên than phiền ông Mỹ phía dưới vặn nhạc to. Ông Mỹ phía dưới cự nự ông Mễ đi trên lầu mạnh quá cứ như duyệt binh. Vào cuối tuần qua, không hài lòng với cường độ âm thanh phát ra từ nhà dưới, ông Mễ đi xuống dưới bắn ông Mỹ 11 phát chết liền tại chỗ. Sau đó ông Mễ chĩa súng vào người kết liễu cuộc sống của chính mình. Trước đó không lâu, khi nghe ông Mễ đi rầm rầm trên lầu, ông Mỹ bên dưới leo lên ghế đập vào trần nhà để phản đối, loay hoay thế nào bị mất thăng bằng, ông Mỹ té xuống sàn lọi mắt cá chân. Cái cảnh hục hặc giữa hai bên được từng được ông manager can thiệp. Ông bảo đó là vấn đề tiếng động ồn ào và ông đã nhắc hai người hàng xóm này phải tôn trọng lẫn nhau.


Đúng là giận quá mất khôn. Bạn bè của hai người này không thể ngờ được hai điều: Chuyện xem ra tầm thường như thế mà lại dẫn đến cái chết của hai người cùng một lúc, và chuyện chết chóc ấy lại xảy ra ở một thành phố văn minh là...Torrance. Ông Mỹ nạn nhân đã không xem cái sự va chạm với ông gốc Mễ hàng xóm là chuyện lớn, big deal. Đó là nhận xét của ông chủ của ông Mỹ. Ông chủ ấy còn nói rằng có một điều là khi đương đầu với người say, bực mình trong quán rượu thì sau đó người này sẽ tỉnh rượu, còn người điên thì vẫn hoàn điên. Ông này xếp ông Mễ vào loại người điên. Trước đây, có người đề nghị ông Mỹ yêu cầu ông manager cho đổi phòng hoặc cho ông Mễ qua phòng khác nhưng không hiểu sao việc ấy đã không được thực hiện đến nỗi xảy ra thảm cảnh như thế. Thái độ chủ quan không giúp gì được cho con người. Không lường trước được hậu quả vì cho rằng đây là chuyện nhỏ và cứ nghĩ rằng chuyện chết người kiểu này nếu có xảy ra thì sẽ là ở một vùng xa xôi hẻo lánh hoặc kém văn minh nào đó chứ không thể là Torrance được. Chủ quan xem thường và không phòng xa sẽ dẫn đến ân hận. Dẫu sao đây cũng là một bài học nhưng là bài học đắt giá.
Trong trường hợp này kẻ thù của hai người ấy là ai? Đó là hai thành phần: Thứ nhất là anh hàng xóm và thứ hai chính là bản thân với tham, sân, si, mạn. Ham muốn, không tự chế tới độ bất chấp người khác, giận dữ tới độ điên cuồng, mờ mịt không còn phân biệt phải quấy và chỉ thấy có "ta" là quan trọng, xem thường kẻ khác, tác phong như thế và lại không chịu sửa đổi thì trước sau gì cũng sẽ đưa đến hậu quả tai hại mà thôi. Như thế, kẻ thù không ở đâu xa mà kẻ thù ở ngay trong chung cư ấy. Kẻ thù cũng có thể là chính mình; mình tự giết mình thì mình là kẻ thù của mình rồi chứ còn gì nữa! Thế mới thấy lý do tại làm sao một thiền sư người Việt đã từng nhắc nhở người khác hãy "ôm lấy sự giận hờn" và làm thế nào để luôn "sống trong tĩnh thức". Có một tu sĩ Phật giáo khác trong một băng giảng còn nhắc nhở người nghe cần tỉnh táo để tránh đồng hóa sự giận dữ và "ta", cần phải phân biệt đó là hai thành phần rõ rệt, không khéo léo, con người bị lẫn lộn nhập nhằng cho sự giận dữ là "ta" và cho cái "ta", tức là cái ngã của mình chính là mình, tức là me xừ Tèo người trần mắt thịt này đây, thì phiền não sẽ xuất hiện liền một khi và kết quả là anh Tèo sẽ khổ dài dài thôi. Anh phải tự cứu lấy anh thôi bằng cách nhận diện cho rõ kẻ thù. Không làm thế thì phiền não và chết chóc sẽ lôi kéo anh.


Tờ báo, ngoài ra, có đăng thêm một tin thuộc loại giận quá mất khôn mà hậu quả là 9 người bị chết. Chuyện xảy ra vào sáng Thứ Hai, 23/8 tại giữa thủ đô Manila của Phi Luật Tân. Một ông cảnh sát người Phi 55 tuổi vừa bị mất việc, mặc đồ rằn ri mang súng trường M16 leo lên một chiếc xe buýt du lịch chở 15 du khách người Hồng Kông. Ở bên Phi, cảnh sát võ trang mặc quân phục leo lên xe bus dân sự là....chuyện thường. Thế là ông túm các du khách làm con tin để đòi hỏi chính quyền Phi trả lại ông ấy cái job cũ. Ông này cho dán một miếng giấy trên xe có hàng chữ bằng tiếng Anh cho báo chí thấy là "một lỗi lầm to nhằm sửa chữa một quyết định sai lầm lớn" và dọa rằng "chuyện lớn sẽ xảy ra vào sau 3 giờ chiều nay" (big mistake to correct a big wrong decision, big deal will start after 3 p.m. today). Ý của ông là ông bị cho nghỉ việc oan và ngành cảnh sát đã quyết định sai để khỏa lấp sai lầm của họ. Chẳng biết hai bên thương thuyết ra làm sao, ông cảnh sát đã bắn chết 8 khách du lịch Hồng Kông và ông đã bị một tay thiện xạ của cảnh sát Phi bắn vào đầu chết ngắc. Chỗ xảy ra tai nạn lại chính là nơi tổ chức lễ tuyên thệ của Tổng thống Phi Benigno Aquino III ngày 30/6 vừa qua.
Vì vụ này, chính phủ Hông Kông đã đòi hỏi chính phủ Phi phải giải thích sự việc. và yêu cầu Tổng thống Phi phải nhìn nhận rằng cảnh sát Phi cần được huấn luyện và trang bị tốt hơn. Họ cảnh cáo các du khách có ý định thăm viếng Phi, họ đã hủy bỏ các chuyến du lịch đã được dự trù và yêu cầu các du khách Hồng Kông phải rời Phi ngay. Dân chúng Hồng Kông tức giận kéo nhau đến Tòa Lãnh sự Phi tại Hồng Kông biểu tình, la ó là Phi đã giết người Hồng Kông.
Sự việc này cần được giải thích ra làm sao đây? Có ai ngờ rằng 8 người Hồng Kông đi du lịch bên Phi mà lại bị chết vì đạn giữa thủ đô Manila như thế? Từ kiếp nào mà vận mạng của 8 người ấy lại liên-hệ đến một ông cảnh sát Phi vừa bị mất việc? Và ông Phi này có phải đã từng là nạn nhân của 8 người kia trong kiếp nào và đến bây giờ đòi lại cái mạng của họ hay không? Chuyện ấy nghe xa xôi quá. Chuyện gần là chính phủ Phi hay ngành cảnh sát Phi là kẻ thù của ông cảnh sát này vì đã làm hại ông bị mất việc mà ra nông nỗi và đã bắn chết ông. Nhưng thực tế nhất, chính ông mới là kẻ thù của ông. Chính cái sân hận, mù mịt đã giết chết ông, Mất việc thì đi tìm việc khác. Bị oan thì tìm cách khiếu nại, thưa kiện ra tòa chứ việc gì lại vác súng đi bắt du khách làm con tin? Mất sáng suôt không nhận ra là làm như thế 10 phần chết 9, chỉ có một phần sống, mà phần này cũng mong manh lắm. Đi rồi, vợ và 3 con ở lại mới là cơ khổ.
"Chúng tôi lấy làm buồn là hôn nhân của chúng tôi đã chấm dứt và chúng tôi chúc cho lẫn nhau có được một tương lai tốt đẹp nhất."


Cái tốt đẹp nhất là cái đang có, gia đình vợ đẹp con ngoan, hủy diệt nó đi trong một phút mê mờ, để rồi ước vọng có được một tương lai tươi sáng, điều này xem ra xa vời quá.
Vào Thứ Hai 23/8, tòa án tại Panama City, Florida đã chính thức cho phép nhà vô địch khúc côn cầu Tiger Woods được ly dị với cô vợ trẻ gốc Thụy Điển Elin Nordegren và hai người qua luật sư của họ đã phổ biến cho báo chí lời tuyên bố trên. (We are sad that our marriage is over and we wish each other the very best for the future). Chín tháng trước đây, nhà thể thao trẻ tuổi có dáng vẻ hiền lành này vào giữa khuya đã lái chiếc xe SUV đâm sầm vào một gốc cây nhưng không chết. Nửa đêm nửa hôm, một thanh niên sung sức, tràn đầy sinh lực đi đâu mà lại ra cớ sự như thế? Nội vụ đổ bể. Lý do chẳng có gì khác ngoài ái tình. Đi đêm mãi có ngày gặp ma quả là không sai. Cái lý do được hai vợ chồng anh ghi nhận cho vụ ly dị này là "đổ vỡ không có cách chi hàn gắn lại được" ('irretrievably broken' with no point in trying to reconcile). Hai người có một con gái 3 tuổi và một con trai gần 2 tuổi. Họ lấy nhau vào năm 2004 tại Barbados. Vì tin này mà thần tượng bị sụp đổ. Có ba công ty lớn đã không nhờ anh quảng cáo làm anh cho anh bị mất hàng triệu đô la. Chuyện này cũng đã ảnh hưởng đến tinh thần và thể chất củng như tay nghề của nhà vô địch.

Giận dữ và mê mờ tai hại cho bản thân, gia đình và xã hội. Tỉnh táo quanh năm nhưng sân hận và si mê chỉ khởi lên có trong chốc lát khiến cho đầu óc đi vắng trong vài giây phút thì hậu quả thê lương dường ấy. Ngẫm cho cùng thì các nhân vật kể trên cũng chỉ là nạn nhân của các kẻ thù không hình tướng. Rút tỉa kinh nghiệm của người khác áp dụng cho bản thân mong sao lúc nào cũng được tỉnh táo để mà tránh vết xe đổ. Ở đời chuyện của người thì sáng mà chuyện của mình thì quáng cho nên lịch sử cứ tái diễn hoài và khổ đau vì thế vẫn còn hiện diện.
"Chúng ta sống bằng sự khích lệ và chết mà không có nó - một cách chậm chạp, đau khổ, và tức tối."
(We live by encouragement and die without it - slowly, sadly and angrily - Celeste Holm)


"Ngay cả một cuộc đời sáng sủa không thể có được mà không dựa vào cái thước đo của bóng tối, và từ ngữ hanh phúc sẽ mất đi ý nghĩa của nó nếu nó không được cân bằng bởi đau buồn. Tốt hơn hết là ta nên đón nhận các sự việc khi chúng xảy ra với sự kiên nhẫn và thanh thản."
(Even a happy life cannot be without a measure of darkness, and the word happy would lose its meaning if it were not balanced by sadness. It is far better take things as they come along with patience and equanimity - Carl Jung)
Nguyễn văn Huy-ĐS17B